Hoe zet je belemmerende overtuigingen om in bekrachtigende overtuigingen? 

Machteld van Rees is loopbaancoach bij September Loopbaan. Ze kan er enorm van genieten om te zien hoe andere mensen stappen maken en zich ontwikkelen. Werken leuk maken is haar drijfveer. Als loopbaancoach gaat ze samen met iemand aan de slag om dat doel te bereiken. “Het is zonde als je elke dag met tegenzin naar je werk gaat, terwijl het ook anders kan.”. In dit interview gaat Machteld in op de vraag hoe je belemmerende overtuigingen om kan zetten in bekrachtigende overtuigingen, en hoe je daarin meer je eigen regie kan pakken.

Belemmerende overtuigingen
Volgens Machteld zijn er belemmerende en bekrachtigende overtuigingen. “Een overtuiging is een manier van denken. Het gaat over wat iemand gelooft en waar hij of zij als vanzelfsprekend vanuit gaat. Overtuigingen geven iemand kracht of beperken iemand in zijn doen en laten.”

“Wat in ons zit als mens is dat je van die belemmerende, vastzittende overtuigingen kunt hebben die jou in de weg zitten om je doelen te halen of om je persoonlijk verder te ontwikkelen. Ze kunnen je beperken in je mogelijkheden en zelfs lichamelijke klachten opleveren. Dit zijn bijvoorbeeld overtuigingen als ‘ik kan dat niet’, ‘ik mag niet genieten’ of ‘ik ben niet goed genoeg’. Dit zijn overtuigingen waarin je zelf bent gaan geloven, en datgene wat je gelooft ga je ook steeds bevestigd zien waardoor het een self-fulfilling prophecy wordt. 

Ombuigen
Het is dan de uitdaging om die belemmerende overtuigingen om te buigen naar bekrachtigende overtuigingen. “Een manier om overtuigingen te veranderen begint allereerst bij het feit dat je je er zelf bewust van bent. Bij zelfkennis dus. Vervolgens kun je jezelf vragen stellen zoals: ‘Is dat echt waar?’ ‘Hoe weet je zeker dat dat zo is?’ ‘Kun je dat bewijzen?’ ‘Waarom moet je dat?’ ‘Van wie moet je dat?’. Je gaat dus de beperkende overtuiging ter discussie stellen. Als iemand gaat nadenken of iets wel echt waar is, ontstaat er beweging en kan men ermee aan het werk.”

“Een voorbeeld daarvan is in plaats van: ‘Ik mag geen fouten maken’ te denken ‘ik maak fouten want daar leer ik van’. Of ‘iedereen moet mij aardig vinden’ ombuigen naar ‘ik ben een waardevol persoon, wat anderen ook over mij denken’. “Zo’n bekrachtigende overtuiging heb je niet zomaar tussen de oren. Het is geen kunstje maar een heel proces, met veel oefenen, vallen en weer opstaan. Het is topsport!”

Verandering
Machteld merkt dat er iets verandert bij mensen die leren om de belemmerende overtuigingen om te buigen naar bekrachtigende overtuigingen.“Op basis van bepaalde ervaringen en gebeurtenissen in het verleden hebben mensen soms conclusies getrokken die ze als ‘waar’ zijn gaan beschouwen. Door deze conclusies (overtuigingen) opnieuw tegen het licht te houden kun je deze dus ook zelf veranderen. De verandering die ik zie als mensen de belemmerende overtuiging ombuigen is dat ze meer de regie over hun eigen leven nemen en dat ze ervan bewust worden dat ze een keuze hebben”.

Gebeurtenis, gedachten en emotionele reactie
Een methode die hier volgens Machteld goed op aansluit is RET (rationeel- emotieve therapie). “Niet de situaties zelf, maar onze verhouding tot deze situaties maakt of we dingen als lastig ervaren of niet”.

Bij de theorie van de RET maken we gebruik van zogenaamde ABC-schema’s:

Gebeurtenis A -> gedachten B -> emotionele reactie C

We denken vaak dat stress of spanning te wijten is aan een gebeurtenis of situatie, aldus Machteld. “Dezelfde situatie kan echter bij verschillende mensen andere gevoelens en reacties oproepen. Iedereen heeft namelijk unieke gedachten en overtuigingen die maken dat we een situatie op een bepaalde manier ervaren. Als drie mensen hetzelfde waarnemen of iets overkomt, kunnen er drie verschillende betekenissen aan een situatie gegeven worden. Het zijn dus je gedachten over een bepaalde situatie of gebeurtenis die leiden tot een bepaalde emotionele reactie en bepaald gedrag. Niet de gebeurtenis zelf!”

“Net als bij de beperkende overtuigingen kunnen hier irrationele gedachten een rol bij spelen. Bijvoorbeeld: ‘Als ik een fout maak nemen ze me niet meer serieus’. Wanneer je deze irrationele gedachtepatronen onder de loep neemt en ze om kan buigen tot realistische gedachten ‘fouten maken is menselijk’, kun je meer invloed uitoefenen op de manier waarop je met gebeurtenissen omgaat.”

Ook hierdoor pak je meer de regie en weet je dat je een keuze hebt!

Geschreven door Anne Zandee